معرفی کاخ سعدآباد + بررسی معماری کاخ سعدآباد و راه‌ های دسترسی به آن

تهران یکی از شهرهای بزرگ و مهم ایران در طول تاریخ است. بسیاری از افراد، تهران را فقط به عنوان پایتخت ایران می‌شناسند.اما جالب است بدانید، آثار تاریخی و گردشگری بسیار زیادی در تهران وجود دارند. مجموعه کاخ سعدآباد یکی از مهم‌ترین و زیباترین مجموعه‌های تاریخی و باستانی موجود در شهر تهران است. کاخ تاریخی سعدآباد از باشکوه‌ترین کاخ‌های ایرانی است که مربوط به دوران حکومت قاجار و پهلوی بوده است. برای آشنایی بیشتر با دیدنی های کاخ سعدآباد و همچنین آشنایی با راهنمای بازدید از کاخ سعدآباد در این مقاله با ما همراه باشید.

---

فهرست مطالب

• معرفی کاخ سعدآباد
• کاخ سعدآباد کجاست؟
• وسعت کاخ سعدآباد چقدر است؟
• ارتباط مجازی در کاخ چگونه است؟
• بررسی تاریخچه کاخ سعدآباد
• معرفی مجموعه کاخ های سعدآباد
• سخن پایانی و سوالات متداول

---

معرفی کاخ سعدآباد

مجموعه کاخ سعدآباد تهران یکی از بزرگ‌ترین و مجلل‌ترین مجموعه‌های گردشگری ایران است که در قسمت شمالی شهر تهران قرار دارد. این کاخ در دوران حکومت قاجاریه و پهلوی در ایران ساخته و تکمیل شده است. کاخ تاریخی سعدآباد محل زندگی پادشاهان معاصر پهلوی در ایران بوده است. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله آبشار های لرستان را بخوانید. به همین دلیل نیز گشت و گذار در کاخ تاریخی سعدآباد باعث می‌شود تا افراد بازدیدکننده، با تاریخ معاصر کشور ایران بیشتر آشنا شوند. سالانه گردشگران و مسافران بسیار زیادی برای بازدید از این کاخ به تهران سفر می‌کنند.

با توجه به اینکه این کاخ در منطقه شمیرانات و شمالی تهران قرار دارد، یکی از اقامتگاه‌های ییلاقی شاهان قاجاری و پهلوی بوده است. اطراف مجموعه کاخ تاریخی سعدآباد مملو از درختان سرسبز و باغات درخت بوده است. اما امروزه با توجه به توسعه شهرنشینی و پیشرفت شهر تهران، اغلب زمین‌های اطراف کاخ را زمین‌ها و ساختمان‌های مسکونی تشکیل می‌دهند.

کاخ سعدآباد کجاست؟

همان‌طور که قبلاً نیز گفته شد، مجموعه کاخ سعدآباد در شمالی‌ترین منطقه تهران قرار گرفته است. این کاخ بر روی کوهپایه توچال قرار دارد و مشرف به دره سرسبز و خوش آب و هوای دربند است. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله سفرهای دلپذیر با قطار را بخوانید. در گذشته اغلب زمین‌های اطراف این مجموعه را زمین‌های درخت کاری سرسبز تشکیل می‌داد. اما امروزه این مجموعه توسط مناطق شمالی نیاوران از شرق، ولنجک از غرب و تجریش از جنوب احاطه شده است. در شمالی‌ترین قسمت این کاخ نیز کوهپایه توچال قرار دارد. در گذشته شاهان پهلوی برای استفاده از آب و هوای خنک کوهپایه‌ای، در فصل تابستان در کاخ‌های موجود در قسمت‌های شمالی این مجموعه اقامت می‌کردند.

وسعت کاخ سعدآباد چقدر است؟

وسعت کاخ سعدآباد حدود 180 هزار هکتار می باشد و مجموعه های بسیاری در آن قرار دارد. در سعدآباد 18 کاخ دیگر هم بنا شده که هر یک از این عمارت های عظیم و با شکوه متعلق به یکی از شاهان و یا اعضای خانواده حکومت پهلوی بوده است. تمامی این 18 کاخ یک جا ساخته نشده اند و هر یک دارای تاریخچه ای جدا می باشند. مثلا کوشک احمدشاهی یکی از قدیمی ترین بخش های سعدآباد است و از دیگر قسمت های آن می توانیم به جنگل سر سبز سعدآباد، رودخانه خروشانش، قنات ها، گلخانه هایی بزرگ، باغستان هایی بی نظیر و خیابان هایی که با چنارهای سر به فلک کشیده تزیین شده اند اشاره کنیم.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله جاهای دیدنی شیراز در شب را بخوانید.

اما بخش های سعدآباد تنها به همین ها ختم نمی شود! در این مجموعه بزرگ قسمت های دیگری نیز وجود دارد که برخی از آن ها امکانات دوران شاه بوده اند مانند سالن مخصوص مرغداری، گاوداری، استخرهای بزرگ در قسمت های مختلف کاخ، زمین بازی مانند زمین تنیس و بولینگ، موزستان و سالن نمایش سینما و آمفی تئاتر. برای داشتن اطلاعات بیشتر در مورد کاخ سعدآباد راه های دیگری هم وجود دارد. برای مثال می توانید به سایت رسمی مخصوص به این کاخ هم مراجعه کنید تا علاوه بر خرید بلیط ورودی با امکانات آن بیشتر آشنا شوید. این سایت دولتی بوده و در زمینه بهبود گردشگری در تهران و شناخته تر شدن این کاخ تلاش می کند و دارای بخش های مختلفی می باشد.

ارتباط مجازی در کاخ چگونه است؟

مانند قسمت های معرفی نامه مجموعه سعدآباد و همچنین ارتباط مجازی با سایر کاربران و قسمت اخبار سازمانی، در کاخ سعدآباد 10 موزه وجود دارد که در هر یک مجموعه ای از آثار نفیس و مهم قرار گرفته است. موزه سلاح ها، موزه آب، موزه خط و کتابت میرعماد، موزه آشپزخانه دربار سلطنتی، موزه اتومبیل های سلطنتی، موزه اسناد و موزه آلبوم ها، موزه ظروف نفیس و سنتی و موزه برداران امیدوار، از جمله موزه هایی هستند که در سعدآباد وجود دارند. گاه در این کاخ برنامه های فرهنگی، هنری و گردشگری برگزار می شود که گردشگران و بازدیدکنندگان هم می توانند در آن حضور داشته باشند، برای اینکه از این همایش ها و فعالیت ها جا نمانید می توانید به سایت مخصوص سعدآباد مراجعه کنید و بخش اخبار آن را چک نمایید.

در این قسمت آخرین اخبار بروز مخصوص به سعد آباد و تمامی رویدادهایش را منتشر می کنند. همانطور که گفتیم قدمت همه ی قسمت های کاخ مربوط به یک تاریخ مشخص نیست و گاها برخی از عمارت های داخل آن پس از چندین سال به این مجموعه اضافه شده است. کوشک احمد شاهی یکی از معروف ترین و البته کهن ترین بناهای داخل سعدآباد است، این کاخ در ابتدای سلطنت احمد شاه و اواخر دوره قاجار ساخته شد و در مقابل آن اگر بخواهیم جدیدترین کاخی که در مجموعه نیاوران یا همان سعدآباد وجود دارد را معرفی کنیم، کاخ لیلای پهلوی است.

بررسی تاریخچه کاخ سعدآباد

همانطور که گفتیم کاخ سعدآباد دارای تاریخچه و رویدادهای تاریخی بسیار پر فراز و نشیبی است! در این کاخ اتفاقات بسیاری رخ داده که شاید در دل آن نهفته باشد و هیچ یک از آن خبری نداشته باشیم اما تاریخ آن به خودی خود جذاب است و بد نیست که در موردش بیشتر بدانیم.هرچند، زمانی که وارد این مجموعه می شوید، راهنمایان تمامی روایات و داستان های مربوط به کاخ را برای تان با بیانی شیوا، ساده و قابل فهم تعریف می کنند اما بد نیست که خودتان مختصری از تاریخچه سعدآباد را بدانید، این را به یاد داشته باشید که آگاهی در مورد هر چیزی به شما کمک های بزرگی خواهد کرد.

مجموعه سعدآباد متعلق به 4 دوره تاریخی می باشد که به ترتیب عبارت اند از دوره قاجاریه، دوره پهلوی اول، دوره پهلوی دوم و دوره پس از انقلاب اسلامی. همانطور که گفتیم دوره اول متعلق به قاجارها بود که در همان زمان شروع به ساختش کردند، البته در آن سال ها این مجموعه چندان بزرگ نبود و در طی دوره های حکومتی مختلف گسترش یافت.

کاخ سعدآباد در دوران قاجار

در دوران قاجار از این مجموعه برای تفریح استفاده می کردند و زمانی که فصل تابستان فرا می رسید شاهان و شاهزاده ها روانه سعدآباد می شدند و از آن به عنوان ییلاق استفاده می کردند. گسترش این مجموعه زمانی اتفاق افتاد که کودتای 1299 شروع شد! در آن زمان خاندانی به نام خاندان اکبری، سعد آباد را تصرف کردند و شروع به ساخت بناها و عمارت های بیشتری نمودند.

البته داستان های بسیاری در مورد احداث سعدآباد وجود دارد. بر اساس برخی از داستان ها و روایات گفته می شود که در گذشته به جای عمارت های متعدد سعدآباد یک تپه به نام علیخان وجود داشته است که متعلق به شخصی با همین نام بوده است.پس از گذشت مدتی رضا شاه متوجه تپه و ساختمانی که بر روی آن وجود داشته است شد و دستور داد تا عیخان تپه اش را به او بفروشد. علیخان پس از اینکه متوجه دستور شاه شد، بلافاصله تپه را فروخت و رضا شاه در دستور بعدی یک کاخ جدید روی آن تپه و به جای ساختمان قبلی بنا کرد.

کار ساخت و ساز این عمارت بسیار طولانی شد یعنی از سال 1301 تا 1307 ادامه داشت. برای ساخت این بنا از بهترین و زبده ترین معماران، بناها و همچنین هنرمندان ایرانی بهره گرفتند که حاصل آن دو طبقه بود که در طبقه همکف برای زندگی استفاده می کردند و بخشی از آن هم تبدیل به دفتر کاری شاه شده بود. در طبقه زیرین یعنی زیر زمین هم به عنوان انباری استفاده می شد.

معرفی مجموعه کاخ های سعدآباد

کاخ احمد شاهی

همانطور که گفتیم کاخ احمد شاهی که به کوشک احمد شاهی هم شهرت دارد، یکی از معروف ترین و البته قدیمی ترین عمارت های سعدآباد است که در سال 1297 پروژه احداث آن آغاز شد. این کاخ پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران محلی برای استفاده بسیجیان تهران بود اما در حال حاضر برای بازدید گردشگران مورد استفاده قرار می گیرد.

کاخ بهمن

کاخ بهمن جزء بناهایی است که در دوره حکومتی پهلوی دوم ساخته شد و می توان گفت که بهترین و زیباترین کاخ از میان 18 کاخ موجود در سعدآباد است! این کاخ محل زندگی بهمن بود. بهمن یکی از پسران غلامرضا پهلوی بود که نام خودش هم بر روی آن قرار داشت. کاخ بهمن در روبروی موزه مردم شناسی قرار دارد و این یعنی اینکه در کنار درب شمالی دربند واقع شده است. این بنا سال ها مورد استفاده سازمان یونسکو در ایران قرار گرفته است و اکنون تغییر کاربری پیدا کرده و تبدیل به دفتر رسمی مدیریت موزه های سعدآباد شده است.

کاخ ملکه مادر معروف به ساختمان جمهور

کاخ ملکه مادر آخرین مکانی بود که رضا شاه پیش از تبعید به جزیره موریس در آن سکونت داشت و البته محل اصلی زندگی مادر رضا شاه یعنی ( تاج الملوک) بود. این کاخ اکنون زیر نظر دولت و ریاست جمهوری بوده و از آن به عنوان مکانی برای استقبال و پذیرایی از میهمانان خارجی استفاده می شود. البته برخی از مهمانان عالی رتبه هم می توانند در آن اقامت داشته باشند.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله جاهای دیدنی ایران در زمستان را بخوانید.

کاخ شهوند معروف به کاخ سبز

می توان گفت که کاخ سبز به دلیل زیبایی منحصر به فردش، جزء محبوب ترین کاخ های سعدآباد است که در قسمت بالا اشاره ای به تاریخچه آن هم نیز داشته ایم. این کاخ در قسمتی مرتفع تر نسبت به سایر عمارت ها  قرار دارد در ضلع شمال غربی سعدآباد واقع شده است. موقعیت کاخ سبز بسیار جذاب است به گونه ای که یکی از درهای آن از سمت شمال غربی درست جایی که رشته کوه های مرتفع االبرز قرار دارند، واقع شده است.

هنگامی که وارد این کاخ می شوید، نمی توانید از آن چشم بردارید، چراکه تمامی سردرها و ستون ها و طاق های آن با هنر زیبای معماری، گچکاری سنگکاری و ادغام هنر ایرانی و اروپایی تزیین شده است. ساخت کاخ سبز در آن زمان به دستور رضا شاه که آن را از شخصی به نام علیخان خریداری کرده بود حدود 7 سال به طول انجامید که حاصل آن یک عمارت دو طبقه به همراه زیر زمین و طبقه همکف نیز بود.

کاخ ملت معروف به کاخ موزه سفید

می توان گفت که کاخ ملت از تمامی کاخ های موجود در سعدآباد وسعت بیشتری داشته و علت اینکه اکنون نام کاخ سفید را بر روی آن گذاشته اند این است که نمای ساختمانی آن متشکل از سنگ های زیبای مرمر سفید است. این بنا یکی از اختصاصی ترین عمارت های شاه در زمان استراحتش بوده که معمولا در تابستان ها برای زندگی به آن جا می رفته است. بنای کاخ سفید متشکل از 54 واحد مختلف و 10 تالار مخصوص تشریفات است.

یکی از وسیع ترین قسمت های این مجموعه تالار اصلی کاخ است که حدود 220 متر مساحت دارد. کاخ ملت یا همان کاخ موزه سفید در سال 1310 خورشیدی به دستور رضا شاه پلهوی شروع به ساخت شد و سر انجام پس از 5 سال یعنی در سال 1315 به اتمام رسید! نقشه ساختمان سازی کاخ سفید را دو تن از برجسته ترین معماران ایرانی و روسی کشیده بودند که نام شان مهندس خرسندی و مهندس بوریس از روسیه بود.

اکنون این کاخ به کاخ موزه تبدیل شده و در آن آثار قدیمی همچون ظروف نفیس به یادگار مانده از دوران پهلوی و قاجار و همچنین پارچه های قدیمی و ابریشمی گران قیمت و کریستال های و لوستر های سلطنتی ساخت ایتالیا نگهداری می شود.این لوستر یکی از مهم ترین ابزارهای روشنایی دهنده با تالار اصلی است و دارای 108 شاخه لامپ می باشد و مساحت زمین کاخ سفید حدود 2164 متر می باشد و زیربنای آن هم حدود 5 هزار متر مربع است.

معرفی موزه های کاخ سعدآباد

موزه آب

موزه آب یکی از جذاب ترین کاخ موزه ها در تهران است که بنای آن بسیار قدیمی تر از دوره پهلوی بوده و متعلق به دوران قاجاریه است. این موزه به دو قسمت اصلی و فرعی تقسیم بندی می شود قسمت فرعی جایی بود که رضا شاه در آن به کارهای دفتری اش رسیدگی می کرد و در زمان پهلوی دوم ساخته شده بود. این مجموعه در آن زمان مخصوص مقاماتی بود که با شاه کار داشتند و برای مراجعه به او، به این عمارت می آمدند. در آن زمان چندباری این ساختمان تخلیه شد و به مقامات مختلف واگذار گردید، مقاماتی همچون تیمسار کسرایی که جزء مسئولین ارتش بود.

موزه آب جایی است که تمامی اسناد و مدارک مربوط به آب که شامل وقف نامه ها و دفترچه های مختلف می شود بوده و به طور کلی به مواردی همچون ابزار مخصوص استفاده از آب در آن زمان پرداخته است. ابزاری مانند ساعت های آبی، لوازم مخصوص حفر چاه برای رسیدن به آب و همچنین فنجان های آبی. البته تندیس ها و مجمسمه های گوناگونی هم از دانشمندان و آب شناسان به عنوان تقدیر قرار دارد. سال ها پیش موزه آب سعدآباد به عنوان گنچینه ملی به وزرات نیرو واگذار گردید.

اتاق فرح پهلوی

 بازدید از چنین قسمتی برای هر بانویی جذابیت دارد! درست است که سال های بسیاری از دوران حکومت پهلوی ها می گذرد اما هنوز هم آثار به جای مانده از آن ها جذابیت های خاصی دارد خصوصا اگر کمی اهل ماجراجویی باشید! اکثر اتاق هایی که در کاخ ها وجود دارند، به صورت تو در تو ساخته شده اند و به یکدیگر راه پیدا می کنند به همین خاطر اتاق فرح تنها به یک یا دو اتاق ختم نمی شد! این ملکه دارای چندین اتاق مخصوص بوده است.

مثلا اتاق برای ورزش و موسیقی، اتاق برای لوازم آرایشی لوکس و گران قیمتش و همچنین اتاق خواب مشترکی که با رضا شاه داشته است. فرح جدای از این اتاق ها یک اتاق مخصوص لباس هایش که در طبقه همکف قرار داشت. البته هنوز هم چند دست از لباهای فرح در این اتاق وجود دارد. علاوه بر آن اتاق دختر کوچکش لیلا و ندیمه اش هم در طبقه دوم قرار دارد و اتاق کارش هم در همان طبقه است.

در اتاق خواب مشترک فرح و رضا شاه یک تابلوی بزرگ وجود دارد که بر روی آن چهره فرح در حالی که یک تاج در دستانش است طراحی شده که بسیاری از تاریخ دانان می گویند وجود چنین تابلویی کنایه از این است که فرح اولین و آخرین ملکه ایرانی بوده است!

موزه استاد بهزاد معروف به کاخ کرباس و اتاق اختصاصی استراحت شاه

کاخ کرباس که اکنون با نام موزه استاد بهزاد شهرت دارد، یکی از مجموعه بناهایی است که متعلق به دوره آخر حکومت قاجاریه و اوایل حکومت پهلوی می باشد. کاخ کرباس نامی بود که در دوره پهلوی بر روی این عمارت نهاده شده و در واقع شاه از آن به عنوان استراحت گاه استفاده می کرد! البته بخشی از آن هم تبدیل به دفتر کاری شده و رضا شاه در آن مشغول به کار بود. رضا پهلوی در دوران کودکی و نوجوانی هم در این کاخ زمان خود را سپری می کرد و اکنون تبدیل به موزه‌ی استاد بهزاد شده است.

کاخ مخصوص توران (همسر رضا شاه) موزه چهره های ماندگار فعلی

موزه چهره های ماندگار جزء ساختمان هایی است که قدمت آن مربوط به دوره قاجارهاست. در آن زمان که رضاخان دستور ساخت کاخ سبز را داد، دستی هم به سر روی این عمارت خاک خورده کشید و جانی دوباره به در دیوارهایش بخشید! عمارت چهره های ماندگار تبدیل به نمایش آثار استاد بزرگ یعنی استاد فرشچیان شده است و متشکل از یک باغ بزرگ و دو اندرونی و یک بیرونی است.

در عمارت بیرونی آثار استاد فرشچیان قرار دارد و در عمارت های اندرونی همانطور که از نام این موزه پیداست به معرفی ماندگار ترین چهره های جهان پرداخته شده است. متاسفانه این موزه در بیشتر روزهای سال فعالیت نمی کند و تعطیل می باشد! در آن زمان که رضا شاه صاحب اصلی این عمارت بود، آن را به ملکه توران که همسر سومش می شد بخشید. ملکه توران مادر غلامرضا پهلوی است.

موزه ظروف سلطنتی

مساحت موزه ظروف به 2600 متر مربع می رسد و به دستور رضا شاه ساخته شده است و این عمارت را مهندس فرمانفرمائیان ساخته است، که در آن زمان جزء یکی از برترین مهندسین معمار در ایران بودند. زیربنای موزه ظروف حدود 1800 متر مربع است و متشکل از دو طبقه می باشد. این موزه در بین سال های 1315 تا 1318 خورشیدی ساخته شد و طیدوره های مختلف بارها و بارها مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت.

اولین بازسازی آن در سال 1350 بود که به دستور اشرف پهلوی انجام شد. سبک طراحی داخلی موزه ادغامی از هنر معماری فرانسوی و ایرانی می باشد که بسیار هم خیره کننده و جذاب است! نمای خارجی عمارت با سنگ تیشه ای و سنگ مرمر طراحی شده است. این عمارت بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تبدیل به موزه ظروف سنتی و نفیس شد و اکنون علاوه بر ظروف، صنایع دستی قدیمی هم مورد نمایش قرار گرفته است. در گذشته این عمارت متعلق به اشرف پهلوی بوده است.

سخن پایانی

شما در این مقاله با کاخ سعدآباد آشنا شدید.همچنین از معماری و راه های دسترسی به آن آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.

سوالاات متداول